Het betonnen massief meet ongeveer 3 meter op 3 meter, en heeft uitstekende metalen profielen die met klinknagels aan elkaar zijn bevestigd. Deze techniek deed onmiddellijk vermoeden dat het om een oude vondst ging. Het stadsarchief ging aan de slag en kwam tot een opmerkelijke ontdekking: het gaat om de fundering van een oude telefoonmast, die in de eerste helft van de 20ste eeuw op deze locatie stond.
In dossiers in het stadsarchief is er uitgebreide informatie terug te vinden over de aanleg van een telefonienetwerk met “telefoonstaken” op de toenmalige Houtmarkt en aan die zijde van de Sint-Nicolaaskerk.
Op 22 maart 1913 besliste het schepencollege, op vraag van Volksvertegenwoordiger Nobels, om een telefoonstaak te plaatsen op de Houtmarkt. Of het gaat om deze exacte telefoonstaak, of een andere uit het netwerk, is nog onduidelijk. Op de gedetailleerde plannen én op een aantal overgebleven historische prentkaarten zien we dat dergelijke telefoonstaken een bijzonder fraai staaltje metaalsmeedwerk moeten geweest zijn. In een offerte van ‘Forges et Ateliers Saint-Eloi L.J. Nobels-Peelman’ uit het voorjaar van 1913 lezen we over zo’n telefoonstaak: “De prijs van deze staak, het voeren ter plaats, het samenbrengen en oprechten inbegrepen, alsook het [verven] met 4 lagen [olieverf] zou beloopen tot de som van Frs. 3.555,00. Drie duizend vijf honderd vijf en vijftig franken.” De telefoonstaak woog 6.000 kg.
[Update] De telefoonmast zou kort voor de Tweede Wereldoorlog verdwenen zijn. Op beelden uit 1938 is de telefoonmast nog zichtbaar, maar op beelden uit 1939 is er geen spoor meer van te bekennen.
Op de beelden hieronder:
- Detailontwerp van de telefoonmast door Nobels-Peelman, waarop het prachtige metaalsmeedwerk te zien is.
- Plan met plaatsing van de telefoonmasten rond de Grote Markt.
- De resten zoals ze eerder deze week in de bodem werden aangetroffen.
- Prentkaarten uit de vroege 20ste eeuw, waarop de mast duidelijk zichtbaar is.
In de bijlage:
- De offerte, zoals aangeboden door Nobels-Peelman aan het stadsbestuur uit het voorjaar van 1913.
Bron: stadsarchief Sint-Niklaas.
